Osteochondroza kręgosłupa jest zwyrodnieniowo-dystroficznym zniszczeniem spowodowanym stopniowym przerzedzaniem się tkanki chrzęstnej w krążkach międzykręgowych. Wszyscy ludzie są podatni na tę chorobę, ponieważ z powodu wyprostowanej postawy ludzki kręgosłup doświadcza ogromnych obciążeń. Jeśli weźmiemy pod uwagę czynniki szkodliwe, to w wieku 40-50 lat osteochondroza pleców występuje u prawie wszystkich. Patologii nie można całkowicie wyleczyć. Nie da się zatrzymać procesu zwyrodnieniowego związanego z wiekiem, ale przy odpowiednim leczeniu można go spowolnić. Powinieneś nauczyć się, jak prawidłowo radzić sobie z objawami osteochondrozy.
Ogólna charakterystyka patologii
Choroba rozwija się w trzech częściach grzbietu - szyjnej, piersiowej i lędźwiowej. Częściej diagnozuje się osteochondrozę szyjną i lędźwiową, ponieważ obszary te mają zwiększoną mobilność. Im bardziej aktywne ruchy może wykonywać dana osoba w stawach, tym bardziej podatne są krążki międzykręgowe na urazy i zwyrodnienia. Osteochondroza okolicy klatki piersiowej występuje rzadziej, ale jest cięższa.
Patologia jest podstępna, ponieważ przyczynia się do pojawienia się innych chorób zwyrodnieniowych w organizmie, w tym przepukliny międzykręgowej. Na początkowych etapach pacjent nie odczuwa bólu, ale już pojawiają się trwałe zmiany metaboliczne w gospodarce wapniowo-fosforowej, co zaburza strukturę kostną kręgosłupa. Pogarsza się krążenie krwi w dotkniętym obszarze, co prowadzi do przedwczesnej degeneracji.
Krążek międzykręgowy zawiera włóknisty pierścień pokryty mikropęknięciami. Na powierzchni uszkodzenia pojawia się jądro miażdżyste, którego części zaczynają stopniowo wyciekać. Na tle procesów zwyrodnieniowych pierścień włóknisty zaczyna słabnąć i rozciągać się, co prowadzi do zwiększenia obszaru mikrouszkodzeń. Kiedy pierścień włóknisty pęka, wychodzi jądro miażdżyste. Tak objawia się przepuklina międzykręgowa rdzenia kręgowego.
Jeśli spowolnisz proces zwyrodnienia, który powoduje osteochondrozę, przepukliny i wypukłości pojawiają się później. Im wcześniej rozpocznie się leczenie, tym łatwiej będzie zwalczyć oznaki pogorszenia. Objawy osteochondrozy pleców zależą od umiejscowienia w grzbiecie i wpływu chorób współistniejących na organizm.
Powoduje prowokowanie osteochondrozy kręgosłupa
W większości sytuacji choroba jest dziedziczna. W innych przypadkach choroba występuje na tle typowych niekorzystnych warunków, które mogą wywołać zaostrzenie, w tym:
- Wcześniejsze urazy kręgosłupa, w tym uszkodzenia kości, stawów i ścięgien.
- Problemy z układem mięśniowo-szkieletowym, w tym zła postawa i płaskostopie.
- Historia zaburzeń metabolicznych, w tym patologii endokrynologicznych. Osoby z niewyrównaną niedoczynnością tarczycy i cukrzycą są narażone na ryzyko wystąpienia problemów z kośćmi. Problemy te negatywnie wpływają na wchłanianie wapnia.
- Posiadanie nadwagi. Przy otyłości i wysokim wskaźniku masy ciała osoba doświadcza przedwczesnego zużycia stawów. Duże ciężary wywierają nacisk na układ mięśniowo-szkieletowy, co negatywnie wpływa na zdrowie kręgosłupa.
- Złe odżywianie. Codzienna dieta uboga w składniki odżywcze i mikroelementy powoduje hipowitaminozę, co powoduje, że organizm człowieka cierpi ogólnoustrojowo, co może niekorzystnie wpływać na stan kręgosłupa.
- Brak aktywności fizycznej. Udowodniono, że siedzący tryb życia prowadzi do łamliwości kości. Umiarkowana aktywność fizyczna jest korzystna.
- Podnoszenie ciężarów. Podobnie jak niewystarczająca aktywność mięśni, nadmierny nadmierny wysiłek jest obarczony mikrourazami i uszkodzeniami, które wywołują choroby układu mięśniowo-szkieletowego.
- Przebyte infekcje wirusowe lub bakteryjne. Przykłady: zapalenie kości i szpiku, poliomyelitis.
- Posiadanie złych nawyków. Nadużywanie alkoholu i nikotyny powoduje pogorszenie krążenia krwi, co niekorzystnie wpływa na stan układu kostnego.
Czynniki wpływające na wystąpienie choroby:
- Wrodzone wady kręgosłupa.
- Zła postawa.
- Mając płaskie stopy.
- Długotrwałe przebywanie w pozycji siedzącej lub stojącej.
- Przynależność do płci żeńskiej. Kobiety w czasie ciąży i menopauzy doświadczają zwiększonej utraty masy kostnej. Przy długotrwałym niedoborze wapnia i innych minerałów w kręgosłupie zachodzi proces zwyrodnieniowy, przyczyniając się do pojawienia się osteochondrozy.
- Hipogonadyzm. Przy niedoborze hormonów steroidowych u obu płci wapń praktycznie nie jest osadzany w tkance kostnej. W rezultacie pacjent cierpi na osteochondrozę związaną z wiekiem. W młodym wieku takie stany występują bardzo rzadko. W tym przypadku mówimy o mutacjach.
Biorąc pod uwagę powyższe czynniki ryzyka, należy starać się prowadzić łagodny tryb życia.
Etapy rozwoju choroby
Choroba ma 4 etapy choroby, w tym następujący obraz:
- Etap początkowy to etap zwyrodnieniowych procesów metabolicznych. Pacjent nie ma żadnych objawów, ponieważ tkanka chrzęstna nie zaczęła aktywnie się pogarszać. Rozpoczyna się deformacja krążka międzykręgowego. Ponieważ nie ma jeszcze wypukłości, pacjent nie odczuwa bólu pleców. Zwykle w początkowej fazie osteochondrozy choroba jest rzadko wykrywana, częściej przez przypadek. Nie każdy specjalista jest w stanie zauważyć pierwsze oznaki zwyrodnienia. W rzadkich przypadkach pacjent może odczuwać minimalny dyskomfort związany z przepracowaniem. Plecy pacjenta zaczynają boleć podczas długotrwałego stania lub siedzenia. Również taki ból jest związany z przeciążeniem i osłabieniem ramy mięśniowej.
- W drugim etapie rozpoczyna się aktywne niszczenie pierścienia włóknistego, co powoduje zmniejszenie wysokości krążka międzykręgowego. Na tym etapie uważny pacjent zwraca się już do specjalisty, ponieważ odczuwa wyraźniejsze objawy. Głowa może zacząć często boleć i mogą wystąpić niewyjaśnione skoki ciśnienia. Często boli dolna część pleców, szyja lub łopatki. Pacjent nie toleruje długotrwałego wysiłku fizycznego i szybko się męczy. Na tym etapie osteochondroza jest wykrywana za pomocą prześwietlenia rentgenowskiego.
- W trzecim etapie choroba powoduje wysunięcie się pierścienia włóknistego. Podczas diagnozy u pacjenta stwierdza się wysunięcie lub małą przepuklinę międzykręgową, która stwarza poważne problemy w życiu codziennym. Chrząstka jest już osłabiona i pacjent czuje się bardzo źle. Trzeci etap ma charakter przejściowy pod względem leczenia. Na tym etapie nadal można zastosować leczenie zachowawcze, aby poprawić samopoczucie pacjenta i spowolnić rozwój przepukliny.
- Etap 4 – terminal. Kręgi tracą elastyczność i ruchliwość. Pacjent odczuwa ból nie tylko w ciągu dnia podczas ruchów, ale także w nocy. Sen jest zakłócony i pojawiają się objawy neurologiczne, gdyż dyskomfort ma charakter przewlekły. Zespół chronicznego zmęczenia pogłębia się. Na tym etapie rozpoznaje się już znaczne przepukliny, utrudniające normalne życie pacjenta. W takim przypadku wskazana jest interwencja chirurgiczna w celu usunięcia osteofitów. Leczenie zachowawcze w zaawansowanych przypadkach nie przynosi ulgi.
Im szybciej wykryta zostanie osteochondroza, tym łatwiej będzie z nią walczyć. Na etapach 1-2 nadal możliwe jest odwrócenie rozwoju patologii, jeśli bezwarunkowo przestrzegasz zaleceń lekarskich.
Rodzaje osteochondrozy kręgosłupa
Kręgosłup składa się z 3 odcinków, obejmujących dolną część pleców, odcinek piersiowy i szyję. W zależności od indywidualnej sytuacji zmiany zwyrodnieniowe częściej występują na jednym z oddziałów. Rzadziej patologia wpływa na kilka segmentów grzbietu. Najczęściej dotknięte są okolice szyjne i lędźwiowe, ponieważ w tych miejscach obserwuje się zwiększoną ruchliwość. Jeśli dotyczy to kręgosłupa piersiowego, patologia jest poważniejsza ze względu na anatomiczne cechy grzbietu w tym obszarze.
Najczęściej występuje osteochondroza kręgosłupa lędźwiowego. Częstość występowania patologii wiąże się ze zwiększonym obciążeniem dolnej części ciała. Ponadto ta część pleców jest najbardziej podatna na powstawanie przepuklin i wypukłości. Jeśli u pacjenta z taką historią wystąpią powikłania, pojawiają się problemy z poruszaniem się, wypróżnianiem i oddawaniem moczu. Zaawansowane przypadki wymagają poważnej korekty i interwencji chirurgicznej.
W przypadku osteochondrozy kręgosłupa szyjnego pojawia się silny ból i strzelanie w głowie. Najczęściej choroba występuje na tle długotrwałej pracy siedzącej i zwiększonej aktywności fizycznej. Pacjenci z tą chorobą również wymagają zintegrowanego podejścia do terapii. Uszkodzenie kręgosłupa szyjnego wynika również z obecności zwiększonej ruchomości ramion i głowy.
Osteochondroza klatki piersiowej występuje rzadziej, ponieważ ze względu na dobrze rozwinięte mięśnie i zmniejszoną ruchliwość obszar ten jest najmniej podatny na taki patologiczny proces. Ten typ osteochondrozy jest trudny do zdiagnozowania, ponieważ objawy patologii przypominają choroby serca, płuc lub żołądka. W przypadku osteochondrozy klatki piersiowej częściej obserwuje się promieniujący ból w okolicy żeber i serca, dlatego chorobę mylo się z chorobą niedokrwienną serca i objawami zawału serca. Ważnym kryterium diagnostycznym jest to, że jeśli uskarżając się na ból w klatce piersiowej nie stwierdza się problemów z sercem, należy zgłosić się do neurologa lub traumatologa.
Im starszy pacjent, tym większe ryzyko, że zwyrodnienie stawów kręgosłupa obejmie wiele jego części.
Objawy osteochondrozy kręgosłupa
Objawy można podzielić na ogólne i specyficzne. Druga opcja jest typowa dla osteochondrozy dowolnej części, w zależności od lokalizacji. Typowe objawy choroby zwyrodnieniowej pleców obejmują:
- Ból, złe samopoczucie i dyskomfort. Biorąc pod uwagę stopień i lokalizację procesu patologicznego, pacjent odczuwa ból o różnym natężeniu. Na początkowych etapach dyskomfort jest niewielki, naglący. W nocy dyskomfort chwilowo ustępuje. W miarę postępu zwyrodnienia kręgosłupa ból staje się silniejszy i częstszy. W najgorszym przypadku ból nie ustaje i nie pozwala spać w nocy.
- Osłabienie, ciągłe zmęczenie. Problemy z kręgosłupem są często związane z upośledzonym przewodnictwem nerwowym i słabym przepływem krwi. Jeśli u pacjenta aktywnie rozwija się osteochondroza, z czasem pojawia się zespół chronicznego zmęczenia. Chory staje się coraz bardziej niezdolny do wykonywania obowiązków zawodowych, nie wysypia się. Im bardziej zaawansowana patologia, tym gorzej czuje się pacjent.
- Zmniejszona ruchomość określonej części kręgosłupa. W okresie zaostrzenia pojawia się nie tylko uporczywy ból, ale także ruchliwość dotkniętego obszaru pleców jest znacznie ograniczona. Zjawisko to wiąże się nie tylko z procesem zapalnym, ale także ze spastycznością mięśni.
- Skurcz mięśni w dotkniętej części kręgosłupa. Osteochondroza to nie tylko wynik naturalnych procesów zwyrodnieniowych zachodzących w organizmie. Brak aktywności fizycznej często jest przyczyną choroby. W przypadku braku aktywności ruchowej mięśnie zanikają i nie są w stanie odpowiednio odciążyć kręgosłupa. W rezultacie powstaje trwałe napięcie, które jest obarczone poważnym pogorszeniem. Pacjent doświadcza licznych skurczów, które należy złagodzić za pomocą leków.
- Zespół korzeniowy. Zjawisko to jest typowe dla wszystkich typów osteochondrozy, bez wyjątku. Kiedy patologię komplikuje pojawienie się przepuklin, dochodzi do zwiększonego nacisku wystającego jądra miażdżystego na segmenty nerwowe. W efekcie pojawiają się niekorzystne skutki – ograniczenie ruchomości, ból, lędźwie, parestezje, a w ciężkich sytuacjach – utrata czucia w palcach i kończynach dolnych.
- Inne przejawy wegetatywne. Należą do nich objawy przypominające dystonię wegetatywno-naczyniową, zaburzenia neurologiczne, objawy serca, płuc i żołądka.
Charakterystyczne objawy osteochondrozy szyjnej obejmują:
- Ból głowy. Następuje nagle, a sam atak często zamienia się w migrenę, której towarzyszą zawroty głowy, nudności, utrata przytomności i skoki ciśnienia. Stan ten jest często związany z utrzymującym się słabym krążeniem w dotkniętym obszarze i uciskiem korzeni nerwowych.
- Ból szyi, mięśnia czworobocznego lub górnej części pleców. Objaw ten jest związany ze zwiększoną spastycznością mięśni. Kręgosłup nie jest w stanie wytrzymać obciążenia, więc te mięśnie są przeciążone. Ponadto ten stan występuje częściej wśród pracowników biurowych. Charakter bólu jest dokuczliwy, ograniczający, bolesny.
- Zwiększone ciśnienie. Jeśli przepuklina międzykręgowa uciska łożysko naczyniowe, pacjent doświadcza ataku nadciśnienia niezwiązanego z problemami układu sercowo-naczyniowego.
- Pojawienie się uczucia ściskania w szyi i gardle. Zjawisko to wiąże się także ze spastycznością mięśni, która powoduje ucisk naczyń szyi.
- Strzały w palce, obojczyki i ramiona. Jest to objaw czysto neurologiczny związany z uciskiem korzeni nerwowych.
- Skrócenie oddechu, ból serca i gardła występują rzadziej.
Objawy osteochondrozy klatki piersiowej wyglądają następująco:
- Uczucie ucisku w klatce piersiowej.
- Pojawienie się ataków nerwobólów międzyżebrowych.
- Ból w okolicy serca niezwiązany z patologią serca.
- Skargi na duszność, ból w głębi klatki piersiowej.
- Kaszel niezwiązany z problemami układu oddechowego.
- Dyskomfort w żołądku lub przełyku.
- Ból w okolicy międzyłopatkowej. Charakteryzuje się przewlekłym przebiegiem. Częściej występuje na tle statycznego przeciążenia mięśni.
- Drętwienie rąk, obojczyków i palców. Rzadziej - w dolnej części pleców.
Oto jak objawiają się objawy osteochondrozy lędźwiowej:
- Ból w dolnej części pleców.
- Uczucie szarpania w okolicy nerek lub podbrzuszu.
- Występowanie szczypania nerwu kulszowego.
- Pojawienie się objawu napiętego mięśnia gruszkowatego. Jeśli ten mięsień ulega skurczowi, uciska nerw kulszowy, co powoduje specyficzne objawy, w tym pieczenie i strzelanie wzdłuż nogi, zaczynając od okolicy pośladkowej, a kończąc na udzie i podudzie. Ten objaw neurologiczny najczęściej wskazuje na problemy z kręgosłupem.
- Problemy z wypróżnieniami i oddawaniem moczu. Kiedy przepuklina lub występ uciska dolne partie zakończeń nerwowych, siła skurczu mięśni gładkich jelit i pęcherza moczowego z czasem znacznie słabnie. W rezultacie rozwija się atonia jelitowa i zatrzymanie moczu. Takie stany są niezwykle niebezpieczne i wymagają wykwalifikowanej opieki medycznej.
- Z biegiem czasu chód pacjenta zmienia się i pojawia się kulawizna w jednej nodze. Stan ten wiąże się również z szczypaniem zakończeń nerwowych.
Jeżeli u pacjenta występuje kilka objawów w określonym odcinku kręgosłupa, przypominających zaawansowaną osteochondrozę, należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza. Nie ma konkretnych kryteriów diagnostycznych, które pozwalają samodzielnie wykryć chorobę. Konieczne jest poddanie się kompleksowej diagnostyce, po której zostanie ustalona dokładna przyczyna dolegliwości.
Diagnostyka osteochondrozy kręgosłupa
Podstawowa diagnoza polega na wykonaniu wywiadu. Neurolog lub traumatolog pyta o dolegliwości i bada plecy pacjenta. Jeśli pacjent nie jest pewien, czy potrzebuje konkretnej wizyty u tych specjalistów, powinien najpierw udać się do terapeuty. Lekarz pierwszego kontaktu zbada pacjenta, zapisze skargi w karcie i wystawi skierowanie do specjalisty.
Głównym problemem w diagnozowaniu osteochondrozy kręgosłupa jest to, że patologia daje wiele fałszywych sygnałów wskazujących na inne choroby. Dlatego konieczne jest kilkukrotne odwiedzanie specjalistów, aby upewnić się, że nie ma patologii związanych z układem sercowo-naczyniowym, oddechowym i trawiennym.
Jakie rodzaje diagnostyki są zwykle przepisywane:
- Radiografia. Badanie tego typu jest szybkie i nie wymaga dużych nakładów finansowych. Obraz można uzyskać bezpłatnie, jeśli pacjent podda się zabiegowi w klinice w miejscu rejestracji. Zdjęcie rentgenowskie może powierzchownie ocenić stan wyrostka zębodołowego. W przypadku stwierdzenia rażących wad lub oznak zmniejszenia odległości przestrzeni międzykręgowych pacjent zostanie skierowany na inne zabiegi w celu wyjaśnienia diagnozy.
- MRI lub CT. Tego typu badania wyraźnie widzą tkanki miękkie, dlatego są głównymi metodami diagnostycznymi, które rozpoznają różne procesy zwyrodnieniowe - przemieszczenia, przepukliny krążka, wypukłości. Za pomocą takiej diagnostyki wykrywa się nie tylko osteochondrozę, ale także przepukliny, wypukłości i zaciśnięte nerwy.
- Badania laboratoryjne. Czasami konieczne jest poddanie się serii badań krwi, które pomogą wykryć ukryte choroby, które negatywnie wpływają na przebieg choroby. Zwykle wykonuje się badania łączone – OBC, OAM, cukier, regulatory metabolizmu wapniowo-fosforowego, badania reumatologiczne.
Na podstawie uzyskanych danych lekarz stawia ostateczną diagnozę. Po otrzymaniu wniosku należy zastosować się do zaleceń specjalisty, aby mniej boleśnie znieść przebieg choroby kręgosłupa. Istnieją patologie, których nie można całkowicie wyleczyć. Należą do nich osteochondroza.
Leczenie osteochondrozy
Istnieje wiele możliwości leczenia tej choroby kręgosłupa. Stosuje się je w zależności od stopnia zaawansowania powikłań. Jeśli patologia jest na wczesnym etapie, najlepszymi lekarstwami są leki i leczenie zachowawcze. W zaawansowanych przypadkach jest to rzadkie, ale może być konieczna interwencja chirurgiczna, gdy leki nie pomagają, a pacjent traci czucie w kończynach, powodując inwalidztwo.
Co stosuje się wśród wyrobów medycznych:
- NLPZ lub niesteroidowe leki przeciwzapalne. Leki te szybko łagodzą ból związany ze stanem zapalnym lub podrażnieniem. Efekt terapeutyczny osiąga się szybko, w ciągu jednego dnia. Dlatego właśnie tego typu leki stanowią pierwszą linię wyboru. Wady NLPZ - nie można ich wstrzykiwać dłużej niż dwa dni. W formie doustnej niektóre rodzaje leków stosuje się nie dłużej niż trzy tygodnie. To ograniczenie w stosowaniu tłumaczy się wysoką gastrotoksycznością leków. Osobom cierpiącym na wrzody trawienne lub zapalenie żołądka przepisuje się dodatkowo leki chroniące błonę śluzową żołądka.
- Kortykosteroidy to hormonalne leki przeciwbólowe. W przypadku silnego bólu i procesów zwyrodnieniowych podaje się dostawowo specjalne leki, które eliminują miejscowe stany zapalne. Zaleca się stosowanie przedłużonych składników. Substancja czynna utrzymuje się do 3-4 tygodni. Niektórym pacjentom wystarczy jeden zastrzyk, aby na długi czas zapomnieć o bólu.
- Chondroprotektory to leki stosowane w celu wzmocnienia i odżywienia tkanki chrzęstnej. U wielu pacjentów cierpiących na osteochondrozę kręgosłupa tkanka chrzęstna i kostna jest słaba, dlatego konieczne jest jej wzmocnienie. Chondroprotektory nie hamują rozwoju choroby i nie odbudowują tkanki chrzęstnej, ale pomagają spowolnić procesy zwyrodnieniowe. Są one przejmowane przez długi czas.
- Leki zwiotczające mięśnie. Leki stosowane w celu rozluźnienia napiętych mięśni. Czas trwania terapii wynosi od 2 do 4 tygodni.
- Witaminy z grupy B. Substancje neurotropowe - B1, B6 i B12 pomagają przy rwie kulszowej lub ucisku nerwu kulszowego. Substancje te w dużych dawkach działają przeciwbólowo i odżywiają uszkodzone włókna nerwowe.
Zachowawcze metody leczenia obejmują:
- Terapia manualna. Metoda pozwala rozluźnić napięte mięśnie pracą rąk specjalisty. W okresie zaostrzenia nie należy stosować tego typu leczenia.
- Terapia ruchowa. Za pomocą fizjoterapii możesz wzmocnić mięśnie. Udowodniono, że ból pleców częściej wiąże się z osłabieniem mięśni, ponieważ kręgosłup nie jest w stanie wytrzymać obciążenia, dlatego pojawia się zmęczenie i dyskomfort. Aby pacjent odczuł ulgę, należy wykonywać ćwiczenia konsekwentnie 2-3 razy w tygodniu. Wychowanie fizyczne poprawia postawę i likwiduje ból.
- Masaż. Przy pomocy masażysty możliwa jest poprawa przepływu krwi w uszkodzonych mięśniach, co korzystnie wpływa na samopoczucie. Zwiększony przepływ krwi odżywia i rozluźnia tkanki, co pomaga zwalczać skurcze. Zabieg jest przeciwwskazany w okresie ostrym i wykonywany jest wyłącznie w okresie rehabilitacji.
- Fizjoterapia. Leczenie zachowawcze ma na celu poprawę przepływu krwi w uszkodzonych tkankach metodą sprzętową. Dzięki zastosowaniu promieniowania prądowego lub magnetycznego poprawia się komunikacja mięśniowa, co pomaga zwalczać skurcze i chroniczny ból. Fizjoterapia pozwala na miejscowe stosowanie leków ogólnoustrojowych, które dobrze przenikają pod skórę.
Zapobieganie chorobom
Osteochondrozie kręgosłupa można zapobiegać, prowadząc zdrowy tryb życia, w tym rezygnację ze złych nawyków, prawidłowe odżywianie i zwalczanie braku aktywności fizycznej. Trzeba także monitorować masę ciała. Pacjenci otyli doświadczają większego obciążenia nie tylko pleców, ale całego ciała. Zaleca się noszenie obuwia ortopedycznego i monitorowanie postawy.