Ból krzyża: przyczyny, leczenie

Ból kręgosłupa lędźwiowego i okolic może przeszkadzać pacjentowi o każdej porze dnia, podczas stania, siedzenia, leżenia lub chodzenia, podczas ćwiczeń lub odpoczynku. Ten objaw jest na tyle niespecyficzny, że może wystąpić w tak dużej liczbie przypadków, że wymaga szczególnej uwagi przede wszystkim ze strony pacjenta: należy natychmiast skonsultować się z lekarzem.

Do którego lekarza mam się udać?

Według statystyk aż 25% pacjentów szuka pomocy medycznej właśnie w związku z wystąpieniem bólu w okolicy lędźwiowej. 8 na 10 mieszkańców świata przynajmniej raz w życiu doświadczyło bólu pleców. Ponadto najczęściej na te objawy cierpią osoby w wieku produkcyjnym, nieco rzadziej - osoby w wieku emerytalnym, a jeszcze rzadziej - młodzież (według różnych źródeł od 8 do 40%).

Terapeuta, neurolog, traumatolog, reumatolog

Lekarz i neurolog będą pierwszymi lekarzami, które zobaczy większość pacjentów z bólem krzyża. Ale młodzi ludzie z traumą w niedawnej (lub długotrwałej) przeszłości częściej odwiedzają specjalistę od traumy.

Zarówno taktyka diagnostyczna, jak i terapeutyczna są różne dla tych specjalistów. Często terapeuta kieruje pacjenta do neurologa, neurolog określa „jego” diagnozę i przepisuje leczenie. Traumatolog często działa „indywidualnie”, a oprócz stosowania niesteroidowych leków przeciwzapalnych stosuje metody terapii manualnej i fizjoterapii. Najważniejsze, żeby pacjent nie zgubił się w tej sytuacji, nie dał się ponieść obietnicom natychmiastowego wyleczenia podczas wykonywania technik manualnych, nie uciekał się do nich ponownie w przypadku niepowodzenia lub, co gorsza, nasilającego się bólu na tle takiego leczenia.

Podczas leczenia zachowawczego, czyli lekami, należy rozumieć, że niepowodzenie leczenia w ciągu czterech tygodni jest dobrym powodem do rewizji diagnozy, skierowania do reumatologa, a nie do powtarzania cykli terapii. Często zdarza się, że pacjent z dolegliwościami bólowymi w dolnej części pleców otrzymuje leczenie objawowe (to znaczy tylko uśmierzające ból) zgodnie z pewnym szablonem, bez określenia prawdziwej przyczyny bólu.

Przyczyny bólu krzyża

Głównymi przyczynami bólu lędźwiowego są

• zmiany w strukturach kręgosłupa, z reguły związane z wiekiem (są też zwyrodnieniowe), osteochondroza kręgosłupa (inaczej spondyloza), różne przepukliny krążków międzykręgowych czy niedostateczna praca zespołu mięśniowo-więzadłowego. Takie bóle nazywane są pierwotnymi, to znaczy bezpośrednio związanymi z kręgosłupem;
• patologiczne zmiany w narządach zlokalizowanych w pobliżu bolesnego obszaru, ale niezwiązane bezpośrednio z kręgosłupem (np. choroby narządów wewnętrznych, skóry). Do tej kategorii przyczyn zaliczamy stany zapalne stawów, urazy, zaburzenia endokrynologiczne (np. Cukrzyca), jednym słowem wszystko, co nie mieści się w obrazie „naturalnych zmian związanych z wiekiem” kręgosłupa. Takie bóle nazywane są wtórnymi.

Badanie i badanie podczas wizyty u lekarza

Ból, uczucie sztywności lub wzmożone bolesne napięcie mięśni w okolicy między żebrami dolnymi a pośladkami jest powszechnie określane jako „lumbodynia”. Jeśli tym objawom towarzyszy ból w nodze, stan ten jest zwykle nazywany bólem lędźwiowym.

Przede wszystkim ważna jest dotkliwość bólu, czyli to, jak dawno temu wystąpił. Ból w wieku do 12 tygodni (3 miesięcy) nazywa się ostrym, ponad 12 tygodni - przewlekły. Z zaostrzeniami i okresami poprawy może wystąpić przewlekły zespół bólowy.

To, jak odczuwany jest ból, ma fundamentalne znaczenie. Jest to albo odczucie w pewnym punkcie, albo rozprzestrzenianie się („projekcja”, „napromieniowanie”) bólu wzdłuż nerwu do uda, pośladka, stawu kolanowego, stopy lub rozmyty, „tępy” ból. Konieczne jest zrozumienie, czy ruchy kręgosłupa są ograniczone w momentach bólu, czy też ruchy są niezakłócone (może to wskazywać na mechaniczny charakter uszkodzenia, na przykład złamanie kręgosłupa). Kiedy pojawia się ból? Czy występuje podczas wysiłku lub odpoczynku podczas nocnego snu? Twierdząca odpowiedź na ostatnie pytanie jest generalnie „czerwoną flagą” dla reumatologa i skłania do zastanowienia się nad rozpoznaniem choroby zapalnej kręgosłupa u pacjenta (zajmiemy się nimi nieco później). Jeśli ból nasila się przy ruchu głowy, chodzeniu, skakaniu, najprawdopodobniej jest to tzw. Ból projekcyjny, którego przyczyną jest uszkodzenie struktur nerwowych (najczęściej rwa kulszowa).

Osteochondroza kręgosłupa lub spondyloza to stan, w którym występuje zagęszczenie i deformacja kręgów, z pojawieniem się małych wyrostków kostnych, podobnych do kolców, wzdłuż krawędzi kręgów. Przez długi czas uważano, że jest to efekt naturalnego przebiegu procesów zwyrodnieniowych, starzenia się organizmu. Jednak przekonująco udowodniono, że nie tylko wiek może być przyczyną osteochondrozy. Unieruchomiony tryb życia, zwiększone obciążenie kręgosłupa lędźwiowego podczas długotrwałej pracy przy komputerze lub podczas długotrwałej jazdy (np. Zawód kierowcy ciężarówki) przyczyniają się do wystąpienia osteochondrozy nawet u młodych ludzi. Pod wpływem tych wszystkich czynników dyski-bufory międzykręgowe spłaszczają się, a korzenie nerwowe odgałęzione od rdzenia kręgowego są ściskane, a następnie uszkadzane przez wyrośnięte kolce kości brzeżnej. Ciągłe podrażnienie i ucisk tych korzeni powoduje ból. Po łacinie korzeń nazywa się radix, więc to zapalenie jest zwykle nazywane zapaleniem korzonków nerwowych.

Tak zwane choroby zapalne kręgosłupa są przedmiotem zainteresowania reumatologów. Te tajemnicze choroby mogą „tlić się” przez kilka lat, zaczynając głównie w młodym wieku i dotykając głównie mężczyzn, a ostatecznie skutkując unieruchomieniem i niepełnosprawnością pacjenta. Pacjenci z tej grupy przeważnie „znoszą do końca” i nocne bóle oraz poranną sztywność pleców i osłabienie oraz narastający spadek wydolności. Niestety od pojawienia się pierwszych objawów choroby do prawidłowej diagnozy mija średnio około siedmiu lat. W tym czasie zmiany w kręgosłupie mogą stać się nieodwracalne, a aktywność funkcjonalna (motoryczna) - niska. Kręgosłup staje się nieruchomy, zmienia kształt, pojawia się garb. Ta patologia nie występuje tak często jak np. Osteochondroza, ale koszt leczenia i całkowity czas niezdolności do pracy takich pacjentów jest nieproporcjonalnie wyższy.

Jeśli oprócz bólu pleców pacjent podczas przesłuchania mówi o zapaleniu stawów (częściej dotyczy to stawów kolanowych, stawów rąk lub stóp), bólach pośladków, niestabilnym stolcu z nietypowymi zanieczyszczeniami, pogorszeniem wzroku lub bólem oczu, jest to również pilna przyczynaskierować go do reumatologa na konkretne dodatkowe badanie i wykluczenie choroby z grupy spondyloartropatii (np. seronegatywna spondyloartropatia lub choroba Crohna).

Istnieją choroby, które objawiają się bólem w dolnej części pleców i całkowicie nienaruszonymi strukturami kręgosłupa lub nerwami. Jedną z tych chorób jest zespół bólu mięśniowo-powięziowego. Pacjenci (zwykle młodzi pacjenci) wskazują na długotrwałą niewygodną postawę lub fizyczne przeciążenie poprzedzające wystąpienie bólu. Podczas badania lekarskiego zwraca się uwagę na ostry ból podczas naciskania na określone punkty znajdujące się w pobliżu kręgosłupa. Stan ten znacznie obniża jakość życia pacjenta, ale niewielkie zmiany w tkance mięśniowej (miejscowe przeciążenie) nie stanowią zagrożenia ani dla korzeni nerwowych, ani dla narządów wewnętrznych. Zwykle efekt terapeutyczny można osiągnąć, przepisując środki zwiotczające mięśnie, niskie dawki niesteroidowych leków przeciwzapalnych, miejscowe wstrzyknięcie (zastrzyk) w „punkt bólowy” steroidowego leku przeciwzapalnego.

Badanie

Ogólnie przyjmuje się, że jeśli pacjent skarżący się na ból w dolnej części pleców nie ma „znaków ostrzegawczych” (opisanych poniżej), to nie potrzebuje dodatkowego badania, a leczenie może przeprowadzić terapeuta bez badań, a nawet radiografii. Jednak, jak pokazuje praktyka, u prawie każdego pacjenta można znaleźć takie „oznaki”, co oznacza, że ​​istnieje potrzeba oddania krwi przynajmniej do analizy ogólnej (lub lepiej - także immunologicznej) i wykonania zdjęcia RTG kręgosłupa lędźwiowego w dwóch projekcjach (najlepiej - z „chwytaniem” kości miednicy).

• Badania krwimogą wykazywać wzrost szybkości sedymentacji erytrocytów (OB), co wskazuje na stan zapalny, prawdopodobnie odporność lub infekcję. Wzrost poziomu leukocytów wskazuje również na infekcję lub stan zapalny oraz ciężką anemię - możliwą obecność procesu nowotworowego.
• Badanie moczuwykonuje się, jeśli podejrzewa się chorobę nerek. Ból w okolicy lędźwiowej ma charakter bolesny, często „rozprzestrzenia się” aż do dolnych żeber. W przypadku zmian w analizie moczu wykonuje się badanie USG nerek, a dalsze taktyki są szczegółowo omawiane z terapeutą lub urologiem.
• Radiografia- najtańsze z badań instrumentalnych, jest to metoda z wyboru w wyszukiwaniu diagnostycznym w tym przypadku. Na rentgenogramie można zobaczyć naruszenie struktur kręgosłupa, oznaki zapalenia stawów kręgowych, pośrednie oznaki określające miejsce ucisku nerwów. „Przezroczystość” kręgów na rentgenogramie będzie sugerować osteoporozę (kruchość) szkieletu kostnego. Jak wiadomo, na tle osteoporozy najczęstszym powikłaniem jest złamanie kręgu z następczym uciskiem sąsiednich nerwów. Jeśli złamanie niestety miało miejsce, będzie to również widoczne na radiogramie. Możliwości tej metody badawczej są ogromne, ale w przypadku stwierdzenia patologii konieczne jest wyjaśnienie, jak poważny jest uraz, czy pacjent wymaga operacji kręgosłupa. To już wymaga dokładniejszych badań - warstwa po warstwie (tomografia). Istnieją dwa rodzaje tomografii - komputerowy obraz rentgenowski i rezonans magnetyczny.
• Tomografia komputerowa (CT). Metoda badania, która pozwala dosłownie zajrzeć do wnętrza kręgosłupa. Wszystkie struktury kostne, które umknęły uwadze radiologa podczas konwencjonalnego badania radiologicznego, będą doskonale widoczne na tomogramie. W razie potrzeby korzystając z uzyskanych danych i specjalnego programu komputerowego można zrekonstruować model 3D dowolnej interesującej nas struktury.
• Rezonans magnetyczny (MRI). Metoda badań nie rentgenowskich. Różni się również od tomografii komputerowej tym, że pozwala lekarzowi dokładniej ocenić stan „miękkich” struktur kręgosłupa (na TK wyraźnie widoczne są tylko elementy kostne): rdzeń kręgowy, korzenie. Bardziej szczegółowo, to badanie pokazuje przepukliny kręgowe, zmiany w naczyniach krwionośnych i mięśniach. Zwykle to specjalista MRI ma ostatnie słowo w poszukiwaniach diagnostycznych i ustalaniu dalszej taktyki.

Znaki, na które należy uważać na

Wtórny ból pleców, czyli brak związku z osteochondrozą i „przepracowanymi” plecami, jest niepokojącym objawem, który sprawia, że ​​zaczynasz szukać głównego procesu patologicznego powodującego ból tak szybko, jak to możliwe. Rozważmy pokrótce objawy, które mogą wskazywać na możliwy wtórny (czyli niezwiązany bezpośrednio z kręgosłupem) charakter bólu i wymagają zwiększonej czujności zarówno ze strony lekarza, jak i pacjenta:

• gwałtowna nagła utrata masy ciała (można podejrzewać guz);
• infekcje nerek i pęcherza (w tym przypadku ból może być objawem odmiedniczkowego zapalenia nerek);
• nasilony ból w spoczynku lub po przespanej nocy (ten objaw jest szczególnie interesujący dla reumatologów, ponieważ może być oznaką rozwoju zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa);
• wzrost temperatury ciała;
• zmiany w badaniach krwi (zwiększone krzepnięcie krwi wykryte podczas koagulogramu, wzrost poziomu leukocytów lub spadek hemoglobiny, a także wzrost ESR (szybkość sedymentacji erytrocytów) w analizie ogólnej, wzrost poziomu białka C-reaktywnego w analizie immunologicznej);
• ustalona diagnoza osteoporozy lub leków obniżających poziom wapnia w kościach;
• wiek powyżej 50 lat (ryzyko osteoporozy u kobiet w okresie menopauzy) lub poniżej 20 lat, zwłaszcza młodych mężczyzn;
• odniesienie do kontuzji, niezależnie od jej wieku (np. upadek z wysokości ponad 2 m, a dla osób starszych poważnym urazem jest już upadek z wysokości własnego ciała);
• oznaki poważnych nieprawidłowości neurologicznych (osłabienie czucia skóry, oddawanie moczu lub wypróżnianie zwykle wskazuje na zajęcie głębokiego rdzenia kręgowego);
• niepowodzenie „rutynowego” leczenia w ciągu 4 tygodni

Leczenie bólu pleców

Jak już wspomniano, terapeuta i neurolog zwracają uwagę w pierwszej kolejności na pacjentów z bólem krzyża. Zgodnie z dostępnymi standardami medycznymi lekarze tych specjalności, zwłaszcza terapeuci, leczą nieskomplikowane formy bólu przy braku wspomnianych wcześniej „znaków zagrożenia”. Terapia lekowa polega na wyznaczeniu niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ, takich jak meloksykam) lub prostych leków przeciwbólowych. Niezwykle ważne jest przekonanie pacjenta do zmniejszenia obciążenia kręgosłupa - pozbycia się nadwagi, wykluczenia pracy związanej z podnoszeniem i przenoszeniem dużych ciężarów, skrócenia czasu spędzanego w statycznej pozycji pionowej („siedzący” tryb życia, praca przy komputerze lub odwrotnie „praca na nogach”). Pacjent powinien być nastawiony na regularne wychowanie fizyczne, a najważniejsze jest, aby nie przesadzać: z bólem w dolnej części pleców, bieganie, skakanie, wiele sportów, takich jak koszykówka, siatkówka, piłka nożna, jest przeciwwskazanych.

Neurolodzy najczęściej stosują kompleksową terapię bólu dolnej części pleców, obejmującą w schemacie leki zwiotczające mięśnie i witaminy z grupy B. Głównym działaniem leków zwiotczających mięśnie jest rozluźnienie spazmatycznych (napiętych) mięśni, dając im odpoczynek. Uważa się, że witaminy z grupy B poprawiają odżywianie i regenerację włókien nerwowych. Leki te są bardziej skuteczne w przypadku bólu ostrego, ale w bólu przewlekłym ich powołanie, choć nie jest szkodliwe, nie ma udowodnionej skuteczności.

Dość często lekarze (zwłaszcza chirurdzy) zalecają noszenie aparatu ortodontycznego w okolicy lędźwiowej (podtrzymującej dolną część pleców). Pozwala to uchronić pacjenta przed nieprzyjemnymi doznaniami w przypadku zbliżającej się aktywności fizycznej, długiej podróży lub występu, ale nie ma rzeczywistego efektu terapeutycznego. Natychmiast po usunięciu opaski ból powraca lub nasila się. Fizjoterapia, „blokada”, masaż czy manipulacje na kręgosłupie tak ukochane w naszym kraju działają „rozpraszająco”, niwelują bolesne skurcze mięśni, ale podobnie jak stosowanie bandaża nie mają udowodnionego efektu terapeutycznego. W przypadku bólu przewlekłego wizyty te należy po prostu połączyć z ćwiczeniami fizjoterapeutycznymi i pływaniem.

W przypadku poważnych uszkodzeń struktur rdzenia kręgowego, dużych przepuklin krążków międzykręgowych, złamań kompresyjnych lub guzów, poddają się leczeniu operacyjnemu. Operacje kręgosłupa są zróżnicowane - od małych, wykonywanych w znieczuleniu miejscowym, po większe zabiegi wykonywane przez kilka zespołów chirurgów w kilku etapach. Na przestrzeni ostatnich dwudziestu lat technika wykonywania tych operacji stale się doskonali, zgromadzono spore doświadczenie, dlatego jeśli istnieją wskazania do leczenia operacyjnego kręgosłupa, nie ma sensu czekać, aż problem sam się rozwiąże.

Utrzymaj aktywność i mobilność

Częstym błędem jest pozostawanie w łóżku z ostrym bólem pleców. Ruch z tą patologią układu mięśniowo-szkieletowego jest nie tylko konieczny, ale konieczny! We wszystkich przypadkach z wyjątkiem zespołu korzeniowego ucisku (diagnoza ta zostanie postawiona przez neurologa), przebywanie w pozycji poziomej zwiększa koszt leczenia i opóźnia okres rekonwalescencji. W przypadku zespołu korzeniowego całkowity czas odpoczynku w łóżku nie powinien przekraczać dwóch dni.

W chorobach zapalnych (reumatologicznych) kręgosłupa i stawów krzyżowo-biodrowych głównym sposobem radzenia sobie z początkiem niepełnosprawności jest aktywność fizyczna. Przypomnijmy, że ta grupa schorzeń ma stopniowo postępujący charakter, a ćwiczenia mające na celu utrzymanie elastyczności oraz rozwój i wzmocnienie mięśniowego „gorsetu” kręgosłupa można uznać za taką samą skuteczną metodę leczenia, jak specjalną terapię lekami przeciwzapalnymi z różnych grup, przepisanymi przez reumatologów.